Zorlu iklim, buz gibi ve bitmeyen kışlar, güneşle köşe kapmaca oynayan ülkeler, doğanın tartışılmaz egemenliği ve güzelliği… Tüm bu elementler birleşmiş ve Nordik ülkelerin karakterini şekillendirmiş diye düşünüyorum. Hepsi de mütevazi, eşitlikçi, statüye önem vermeyen, gerçekçi beklentileri olan, iş – yaşam dengesini kurmuş, kendisine ve çevreye saygılı çoğunlukta bireylerden oluşuyor. Sanki doğa ve coğrafyanın zorluğu onları daha mantıklı, dürüst ve verimli olmaya yönlendirmiş gibi. Detaylandırmama gerek yok, blogu okuyanlar Nordikleri çok sevdiğimi biliyorlar. Bu yazıda da oturduğumuz yerden Nordiklere ışınlanmamızı ve hayata onların gözünden bakmamızı sağlayacak Nordik kitap önerileri listesi hazırladım.
ps:kitap yazılarımı takip edenler bilir ben kurmaca/edebiyat (fiction) yerine düz yazı (non-fiction) sever bir okurum. o nedenle okuduğum ve listelediğim Nordik kitap önerileri listem de düz yazı kitaplardan oluşuyor.
pps: Okuduğum kitapları okuma sırama göre en yeni bitenden en eski bitene göre sıraladım.
ppps: Nordikler üzerine diğer yazılarımı incelemek isteyenleri aşağıdaki yazılarıma beklerim:
i)En Sevdiğim Nordik Youtube Kanalları Listesi
ii)Nordik Ülkelerinin Herkeslerden Çok İyi Yaptığı 10 Şey
iii)Suçluluk Duymadan Tatlı Yemek İçin: İsveç’ten Fika
Dünyanın En Mutlu Çocukları – Hollanda
Hollanda harita üzerinde olmasa da kafa olarak -bana sorarsanız- fazlasıyla Nordik. Ülkenin su seviyesi altında olmasından gelen sürekli bir doğa ile mücadele hali ve İkinci Dünya Savaşı’nda büyük kısmının zarar görüp yeniden yapılanması Kuzeydeki bu harika ülkenin insanlarını da Nordik düşünce yapısına yakınlaştırmış. O yüzden Nordik kitap önerileri listeme bana göre Nordik olan Hollanda’dan bir kitap ile başlıyorum: Dünyanın En Mutlu Çocukları.
Aslında Hollanda stili ebeveynlik ve çocuk yetiştirme üzerine olan bu kitabı listeye alma nedenim ülke, kültürü ve düşünüş yapısı hakkında çok iyi fikir vermesi. Hollanda’ya merakınız, yerleşme planınız ve hakkında daha detaylı bilgi edinme isteğiniz varsa acayip aydınlatıcı bir kitap. Mesela Hollandalılar nasıl tatil yapar, akşam yemeklerine neden genelde kimseleri davet etmezler, Pazar kahvaltı seremonileri nasıldır, doğayla ilişkileri nasıldır, özel günler nasıl kutlar vb pek çok sorunun cevabını bulabilirsiniz.
Hollanda stili çocuk yetiştirme kısmına gelirsek bugüne kadar okuduğum pek çok bu tarz kitap içerisinde beklenildiği gibi en sevdiklerimden biri oldu. Yaşı kaç olursa olsun çocuğu birey kabul edip ona kuralları, arkasındaki mantığı açıklamak ve müzakereye açık olmak, çocukları belirli sınırlar içinde tamamen özgür bırakmak ve kararlarına karışmamak, anne – baba arası görev dağılım dengesini sağlamak, iş – çocuk – yaşam dengesini sağlmak ve (kişisel favorim) erken yaşlarda öğrenme ve sanat/spor aktiviteler yerine oyunu önceliklendirmek gibi çok kafama yatan öneriler içeriyor.
Danimarkalı Gibi Mutlu – Danimarka
Şimdi Hollanda’dan Nordiklerin kalbi, en mutlu ülkesi Danimarka’ya ilerleyelim. Ben Danimarkalı Gibi Mutlu kitabını bir oturuşta okudum. Danimarka üzerine okuduğum 90845096. kitap olduğu için anlattıklarını ve kitapta paylaşılan istatistikleri zaten kalpten biliyorum ama gene de okurken çok keyif aldım.
Kitapta 10 bölüm/madde olarak Danimarkalı’lar neden mutlu ve bu mutluluğu yaratan hangi toplumsal değerlere sahipler açıklanıyor. Ama gözünüzde süper Danimarka milliyetçisi, pozitif bir içerik canlanmasın. Her bölüm gayet gerçekçi, iyi ve kötü yanları ile o değeri anlatıyor. Mesela cinsiyet eşitliği bölümünü okurken gülme krizlerini girip bir Danimarkalı erkekle flört ederken yaşanabilecek olası kültür çatışmalarını görüp şoka girdim. Kitaptaki on bölüm içerisinde güven, eğitim (ücretsiz olması), fırsat eşitlikleri, gerçekçi yaklaşım, cinsiyet eşitliği, iş – yaşam dengesi vb vb konular var hepsi de çok güzel anlatılmış. Danimarka kültürü 101 niteliğinde okuma yapmak istiyorsanız bu kitabı düşünmeden alın.
Kitaptan çok sevdiğim bir kaç cümle: (orta öğretime devam edecek genç öğrenciler ve gelecekte meslek seçmek üzerine olan bir bölümden)
“Ortak kanı, ebeveynlerinin ya da toplumun baskısı olmadan, geleceklerini seçmekte özgür oldukları yönündeydi.”
Bir genç kız şu yorumu yaptı: “Danimarka’da iyi olan şey, yapmak istediğinizin peşinden gitmekten korkmazsınız; çünkü bir hata yaparsanız, tekrar düze çıkmanız için Devlet yardım edecektir.”
The Art of Making Memories – Evrensel
Tüm kitaplarını çıkar çıkmaz okuduğum, sosyal medyasını ve yaptığı işleri sapıkça takip ettiğim Danimarkalı biri var.. bence siz de tanısanız çok seversiniz. Kendisi: Meik Wiking. (soyadı bile ne kadar Nordik!) “Kimdir sayın Wiking bey?” derseniz kısaca özetleyeyim: temelde akademisten olan, Danimarka’daki Mutluluk Araştırma Enstitüsü kurucusu ve Nordik yaşama şekli ve mutluluk üzerine hepsi de çok satan ve beğenilen kitapların yazarı. Tahmin edeceğiniz gibi Wiking’in tüm kitaplarını okudum ve hepsi de bu listede. 🙂
O zaman Wiking reyizin en yeni kitabı olan The Art of Making Memories ile listemizde ilerleyelim. Geçen sonbaharda Berlin’deyken İngilizce baskısını bulup hemen aldım. Maalesef hala Türkçeye çevrilmedi… (bana kalsa böyle kitaplar ışık hızıyla çevrilmeli.. hem belli ki çok satacak hem de insanlar faydalanacak!)
The Art of Making Memories (Anılarımızı Yaratma Sanatı olarak Türkçeye çevrilebilecek) kitapta: anılarımız nedir, nasıl oluşur, nasıl hatırlar ve zihnimizin sinemasında yeniden canlandırırız ve en önemlisi yeni ve harika anıları nasıl yaratırız konuları anlatıyor. Her zamanki gibi okuyucularının kalbin, sıcacık yapan, yüzünü güldüren tam bi’ klasik Meik Wiking kitabı. Bol bol fotoğraf, illustrasyon ve data/tablo kullanılan çok renkli ve görselli kitabı okumak gerçekten keyifli.
Kitap Türkçe’ye çevrilmediği için fikir vermesi ve hayalinizde canlanması için ilk başta belirtilen ve kitabın tüm içeriğinin etrafında döndüğü 8 maddelik Memory Manifesto/ Hafıza Manifestosu’ndan kısaca bahsetmek istiyorum. Tabii kitapta pek çok örnek, veri, görselle ve hikayelerle destenleniyor böyle kuru kuru listelenmiyor.
1)İlklerin gücünü kullanın. Yepyeni aktiviteler ve şeyler yaparak akılda kalıcı anılar yaratın.
2)Anılarınız birden çok duyunuza hitap etsin. Görmenin dışında koklama, işitme, tatma ve dokunma duyularınızı da harekete geçirin.
3)İlginizi anılarınıza odaklayın. Önemli bir buluşmada karşınızdaki kişiye odaklandığınız ve özen gösterdiğiniz gibi o anki anınıza odaklanın.
4)Anlamlı zamanlar yaratın. Sizin için önemli & anlamlı zamanları hatırlanır kılmak için çaba harcayın.
5)Duygusal fosforlu kaleminizi anılarınızın altını çizmek için kullanın.
6)Zirve anlarına ve oraya giderkenki çabalarınıza odaklanın. Önemli başarılar akılda kalır ancak asıl oraya giderken ki çabalarınız asla unutulmaz!
7)Unutmamak için anılarınızı hikayeleştirin ve hikayelerin gücünden faydalanın.
8)Güzel bir anınızı dışarı aktarın! Hakkında yazı yazın, fotoğrafları derleyin, alakadar objeleri biriktirin. Marie Kondo’nun kızacağı kadar dağınıklık yaratın! 😀
Lagom– İsveçlilerin “Dengeli Yaşam” Sanatı – İsveç
İsveç’in lagom yazılıp lahgom olarak okunan dengeli yaşam felsefesi “ne çok az, ne de çok fazla” olarak özetlenebilir. İsveçlilerin nasıl lahgom yaşadıklarını madde madde, örnekler ve harika görsellerle anlatan bir kitap Lagom. Bir kere başlayınca bitene kadar yanınızdan ayıramayabilirsiniz.
İş yaşam dengesi, az eşyaya sahip olmak, insan ilişkilerine önem verip geliştirmek, organik beslenmek, çevreye verdiğimiz zararı minimize etmek, doğada vakit geçirmek, daha dengeli yaşamak gibi konuları çok ama çok iyi bir şekilde anlatıyor.
Özellikle uzun bir karantina dönemi sonrası pandemi devam ederken ve dünya belirsizlik içindeyken başka bir gözle okunuyor. Kendimize, insanlara ve çevreye saygı konusu daha derinden etkiliyor. Mutluluğu ve huzuru kendi içimizde aramak, daha basit ama anlamlı şeylerle mutlu olmak konusunda yol gösteriyor.
Kitabı tamamladıktan sonra kendinizi doğada daha çok vakit geçirmek için plan yaparken, bahçede – saksıda bitki yetiştirmeye girişmiş, evinizdeki fazlalık eşyaları toplayıp bağışlarken vb bulmanız an meselesi. <3
ps: kitabın Türkçesi var.. ben fi tarihinde İsveç’ten aldığım için bendeki versiyon (fotoda) İngilizce.
Lykke– Dünya’nın En Mutlu İnsanların İzinde – Danimarka
Gene bir Meik Wiking kitabı ile listemizde ilerliyoruz… Kolaklık olması açısından baştan söyleyeyim bu dahil gelecek tüm kitap önerileri Wiking’den geliyor. 🙂 Neyse efendim.. bu kitabımız Lykke yazılıp luukah okunan ve kelime anlamı Danca anlamı “mutluluk“ olan benim kişisel favori Meik Wİking kitabım.
Gerçekçi, uygulanası ve oldukça makul fikirler veriyor. İş-hayat dengesi, aile, ritüeller, yemek, sağlık, para gibi konularda akademik çalışmalar tabanlı çok sürükleyici bir kitap. İçerisindeki fikirleri veriler, çeşitli tablolar ve karşılaştırmalar ile görsel olarak da harika özetliyor. Tüm bu harika bilgileri de hikayeleştirerek anlatıyor. Daha ne yapsın?
Bir de son bölümü var ki… bildiğiniz ağladım. İnsan olduğumu, her zaman zor da olsa doğru olanı yapmam gerektiğini, daha idealist olmam gerektiğini ve hayatta en önemli şeyin insanların adımı duyduğunda yüzlerinin aydınlanması olduğunu bir kez daha idrak ettim. <3
ps: bu tarzda pek çok kitabı okuduktan sonra çevreme sevecek kişilere hediye ederim. Lykke kimselere veremediğim, aman elimin altında dursun arada açar bakarım dediğim bir kitap oldu.
The Key to Happiness – How to Find Purpose by Unlocking the Secrets of the World’s Happiest People
Maalesef yayınlanmasından yıllar geçmesine karşın Türkçe’ye çevrilmeyen bir Wiking reyiz kitabı ile listemizde ilerliyorum. Mutluluğun Anahtarı ve Dünyanın En Mutlu İnsanlarıdan (yazar kibarca kendi ülkesi olan Danimarka’yı kastediyor) Öğrenebileceklerimiz üzerine süper sürükleyici bir kitap.
Aslında kitabı merak ediyor ama dünyalarca para vermek istemiyor (ben Türkiye’den 64 TLye aldım) veya İngilizce bilmiyorsanız hiç dert etmeyin. Bu kitap bir önceki maddede konuştuğumuz Lykke’nin daha az görselli ve daha güncel datalar ile desteklenmiş versiyonu diyebilirim.
Lykke’dan farklı olarak ülke kıyaslamaları ve örnekler genişletilmiş ve kitap tamamen siyah – beyaz. Benim için pekiştirme okuması gibi oldu ve Wiking hayranı olduğum için sorun etmedim. Ama Lykke’yi bu kadar sevmeseydim “aynı kitabı başka türlü yazmış kakalıyor bize” diye kızabilirdim.
Hygge – Danimarkalıların Mutluluk Sırrı
Hygge yazılıp huge okunan bu kavram, Danimarka’nın dünyaya en büyük hediyesi. Meik Wiking’in (belki de Nordiklerin) en bilinen ve en çok okunan kitabı. Türkçe çevirisi de mevcut.
Ben de hygge konusunda detaylı bir yazı yazmıştım. (tık tık) H Y G G E (huge, höge, hoga vb gibi okunuyor) tam net bi’ tanımı olmayan bu Danca kavram şöyle anlatılıyor : “samimi ortamlar yaratma sanatı” , “ruhun sıcacık hissetmesi”, “tüm dert, sıkıntı ve sinir bozucu şeylerden uzak olma durumu”, “rahatlatıcı ve mutluluk veren şeylerden keyif alma” , “en sevdiklerinle birlikte olma durumu”.. vb vb.
Önceki maddelerde luukah / mutluluk kavramının bir alt dalı yani. Özellikle kış günlerinde okumanın büyük faydası var. En sosyal kelebek insanı bir ev kedisi yapacak kadar güzel öneriler var. Mesela hugeye ulaşmak için gerekli şeyler listesi şöyle: sevdiklerimizle ev buluşması, doğada olmak, sıcacık bi içecek, fırından yeni çıkmış kurabiye, mumlarla aydınlatılmış bi ortam, rahat ve minimal mobilyalar ?, sıcak şarap, yün çoraplar ve rahat ev giysileri .. vb vb.
ps: yazıda saydığım bazı Nordik kitap önerilerini aşağıdaki gibi setler yapıp dönem dönem indirimli satan online kitapçılar var. İlgilenenler set olarak almak için de araştırsınlar derim.
Bundan sonra okumak istediğim ve listeye aldığım Nordik kitap önerileri listem şöyledir efendim:
- İlk sırada geçen Haziran ayında (bir seneyi geçiyor!) Amsterdam’daki harika İngilizce kitapları olan The American Book Center’dan aldığım ve ufacık fontla 390 küsür sayfalık – The Almost Nearly Perfect People kitabı var. Kitap ve yazarı pek çok kaynaktan harika övgüler toplamış. İngiliz olan yazar Michael Booth, 10 yıldan fazla süre Danimarka başta olmak üzere İskandinav ülkelerde yaşamış ve aşırı komik bir dille, ülke ülke bölerek Nordikleri bizlere anlatıyor. Nordikler hakkında genel kültürünüzü ve eğlenceli bilgilerinizi artırmak isterseniz tam sizlik bir kitap.
- Norveçli polisiye yazarı Jo Nesbø’nun tuğla kalınlığında olmamasını umduğum kitaplarından biri. 🙂
- Viking mitolojisi ve masalları üzerine kısa öyküler içeren kitaplar (pek çok seçenek var)
Şimdi söz sizde.. Nordiklerden kopup gelen kitap önerileri listem hakkında ne düşünüyorsunuz? Hangilerini okurum diyorsunuz? Sizin önerileriniz, eklemek istediğiniz kitaplar nelerdir? Mutlaka yoruma bekliyorum.
ps: Beni ve kitap önerilerimi günlük/haftalık takip etmek için instagram şubeme beklerim! (instagram: zeyneppcans)