Aslında bu yazı yerine yoga ve meditasyonla alakadar “yogik okumalar” yazısı hazırlamak üzere bilgisayar başına geçtim. Kafamda top 10 kitap listesi de hazırdı. Hangi sıra ile önersem, nasıl özetlesem derken yoga eğitmenliği eğitiminde tüm yoga eğtimlerinin temel öğretisi olan yoga sutralar ile tanışma ve okumaya çalışma çabalarım geldi. Chip Hartranft’in Yoga Sutraları listeleyen ve açıklayan kitabı kabusum olmuştu. Okuyup okuyup çok çok az anlar ve sürekli kaybolur haldeydim. Patanjali’nin yoga sutraları biz ölümlülere kendini aptal hissettirmek için yazdığına emindim. Sonra zamanla başka okumalar, videolar, belgeseller, dersler derken sutraları %10 anlayan ben daha yüksek yüzdelere ulaştım. Hala tam anlıyorum diyemem ama en azından kaybolmuyorum ve neyi anlamadığımın farkındayım. Neyse efendim yoga sutralar çok derin konu. Başka yazılarda konuşuruz.
Bu yazıda başta kendim olmak üzere yoga felsefesi, öğretileri ve tarihi ile ilgilenen herkese bir takım yoga belgeselleri ve video’ları listesi hazırladım. Son üç gündür hangi videoları listeme alacağım, nasıl bir mantıkla sıralayacağım diye de kendimi bana sıkıştırdım ve dertlendim. Çünkü isterim ki benim playlist’i izledikten sonra okuduğunuz kaynaklar, aldığınız dersler, hatta yoga pratiğinde eğitmenlerin verdiği bilgiler daha anlaşılır gelsin. Bir de yoga denen kavramın ne kadar engin ve derin olduğu fark edilsin. Bundan bir yıl önce eğitime başlarkenki kafamdaki “yoga” tanımı ile şimdiki tamamen farklı.
Hayatımda üzerine en çok düşündüğüm, her alanda pratik ettiğim kavramlardan biri olan yoga hakkında daha fazla uzun uzun yazıp sizleri şişirmeden listeme başlıyorum. Bir de ufak notum var maalesef içeriklerin büyük çoğunluğu İngilizce. Hepsinde otomatik olarak İngilizce altyazı çıkıyor. Bazılarında İngilizceden Türkçeye otomatik google translate var. Sadece son önerim olan belgeselde Türkçe çevirilmiş altyazı var.
Belgesel ve öğretici videolar listesine geçmeden ilk iş “yoga nedir?” sorusunu cevaplayan kısa (9 dakikalık) bir izleme ile başlamak isterim. Video’nun başlığı The True Purpose of Yoga (Yoganın Gerçek Amacı). Çok sevdiğim ve tüm videolarını bayılarak izlediğim Sadhguru şu ana kadar duyduğum en harika insan olma durumu ve yoga tanımını yapmış. Bu arada bir itirafım var: bundan belki de çok kısa süre önce Sadhguru’nun videoları önüme düşse tipine şöyle bi’ bakıp söyleyeceklerini dinlememe kararı alırdım. Geçenlerde bir arkadaşımla kendimizi durdurmadan bir sürü Sadhguru videosu izledik. Sonra bir an durup birbirimize bakıp dedik ki “normalde bu adam uçakta yanımıza otursa içten içe tedirgin olurduk. şimdi söylediklerine bayılıyoruz ve uçakta yanımıza otursa mutluluktan havalara uçar, yolculuk boyunca muhabbet etmeye çalışırız. görüntüler ve önyargılarımız ne kadar yanıltıcı!” O zaman onunla başlayalım. 🙂
Çok özetle der ki: insan tüm kozmosu algılayabilecek kapasitede varlık. Doğru şekile ve konuma getirirseniz anten gibi var olan her şeyi anlayabilir. Yoga kendi deneyiminizde her şeyin tek olmasıdır. Anahtar kelime deneyim. Varolan şeylerin bu birlik, tek olma haline bilim insanları formülle, mantıkla giderler. Dinler üzerinden gidenler inanç ile giderler. Ancak zor bir vaka iseniz…her şeyi ille de deneyimleyeceğim diyorsanız yolunuz yoga. 🙂
1)Science of Yoga Series Part I, II, III, IV (Animasyon)
Yogaya fiziksel egzersiz olarak başlayan ve felsefesini merak eden veya henüz başlmayan ve “ne yapıyor bu yogacılar da bu kadar sevip deliriyor?” diye düşünenlere en uzunu 6 dakika, en kısası 2 dakika süren süper bir video serisi önerisi ile başlıyorum The Science of Yoga serisi, 8 videoluk ve çok çok basit şekilde yoga felsefesi, tarihi ve yogi yaşam tarzını özetliyor. Hem de animasyon olarak.
Bu seriyi ilk sırada önerme ve çok sevme nedenim çok fazla bilgi, Sanskritçe kelime ve mistisizm ile izleyici bombalaması. Ana konseptleri basitçe anlatıyor ve merak ederseniz araştırması size kalıyor. İkinci çok sevdiğim bir özellik ise seri yoga pozları (o instagram’da gördüğümüz ters duruşlar, havalı split’ler fln) yerine meditasyon ile başlıyor anlatmaya. Zeynep bunu aşırı çok sevdi.
Binlerce yıl önce ilk “yogiler”in bölünmeden uzun uzun meditasyon yapan mistikler olmasından başlıyor. Bu mistikler düzenli ve odaklı meditasyon ile düşünecelerini azaltıp hatta susturabileceklerini buldular diye devam ediyor.. Günümüzde de nöroloji ve psikoloji biliminin bu kadim yoga felsefe üzerinde çalışıp bulduklarından süper etkilenmesinden devam ediyor… Devamı için aşağıdaki video’ya tık tık.
İkinci videoda duruşlar (asanalar) işleniyor; izlemek için üzerine tıklayabilirsiniz. Üçüncü video’da bağımlılıklar, dördüncü de kadim Ayurveda öğretisi ışığında yogik beslenme konusu (merak etmeyin vegan olun demiyor. başka bir yazıda uzun uzun konuşuruz ama ben kendim için vegan/vejeteryan olmanın gerçekçi & doğru yol olduğuna inanmıyorum).
Beşinci videoda anda kalma/mevcudiyet konusu anlatılıyor. Bu video itibari ile meditasyon, yoga duruşları, beslenme, hayat enerjisi ve duygu-düşünce durumları ilişkisi daha net oturuyor. Altıncı videoda yoga felsefesindeki karma (eylem) kavramı çok kısa anlatılıyor. Yedinci videoda ise bilinç kavramına yogik bilgiler ve bilim bakış açısından iki farklı gidiş yolu anlatılıyor. Son olarak sekizinci video ise yoga ile cinsel enerji arasındaki ilişkiyi özetliyor. Bu kısa & hızlandırılmış seriden ana konseptleri aldıysak daha ağır birşeyler için hazırız. Haydi sonraki maddeye.
2)Exploring The Yogic Path (Belgesel)
Yoga 101 video’larımızı tamamlayıp bu kadim öğretiye biraz merak saldıysak şimdi yoga türlerini ve hepsinin nasıl aynı yola çıktığını öğrenmeye hazırız. Bundan 5000 küsür yıl önce Güney Hindistan – Pakistan arası Indüs Vadisi’nde ortaya çıkıp geliştiği düşünülen bu kadim öğreti: yazılı metinler, mantralar, şarkılar, uygulamalar, meditasyon ve sayısız şekilde pratik ediliyor. İnsanlık tarihinin en harika miraslarından biri.
Çünkü 5000 küsür yıl sonra hala geçerli. İnsanlar için, insan olma durumuna özel olarak tasarlandı ve bu durum değişmedi. Ancak “birleşme” (yoga’nın kelime anlamı birleşmek) için yollar çeşitli. Exploring The Yogic Path belgeselinde farklı yoga ekolleri anlatılıyor. Özellikle yoga nedir detaylı bilmek isteyenlere, spiritüel pratiklere merakı olanlara ve yoga eğitmeni olmak isteyen herkese şiddetle öneririm. Görüntü kalitesi, anlatımı, akışı ve geçişleri mükemmel bir belgesel.
3)The Science of Yoga (Belgesel)
Tamam “yoga” nedir biraz anladım, farklı türdeki pratikleri ile de tanış oldum. İyi de yoga pratik etmek ne işime yarayacak? diyen “batılı” ve pragmatist bir zihniniz varsa yalnız değilsiniz. Zamanın büyük kısmında ben de bu şekilde düşünüyorum. 🙂 Tam da bu soruyu cevaplamaya yönelik belgesel önerim: The Science of Yoga.
Yoganın fiziksel güçlenme-esneme etkileri, vücut sistemlerinin kendini düzenlemesi (self-regulation), duyguları gözlemleme pratiği, stresten daha az etkilenme, farkındalık, değiştirici dönüştürücü, hayat stilini değiştirme konuları süper detaylı ve bilimsel olarak ele alınıyor. Belgeselde (zaten bildiğimiz gibi) hastalıkların %90’ının stres kaynaklı olduğu ve zihnimizi ve strese bakış açımızı değiştirmenin önemi anlatılıyor. Yoga pratik ederek bakış açımızı ve tepkilerimizi değiştirebilir miyiz sorusu araştırılıyor.
“Bana bilimle fenle, kanıtla gelin” diyenleri tatmin edecek bu belgeselde insanların beyin aktivitelerinin meditasyonla MR görüntüleri üzerinden çıkarımlar da yapılıyor. Düzenli yoga-meditasyon yapanların beyninlerinin çalışma şeklinin (nörolojik ağlarının), acı algılarının farklı olduğu kanıtlanıyor. Yoga ve meditasyonun bağışıklık sistemini güçlendirdiği hatta sağlığımızı güçlendiren DNA/gen aktivitelerini hızladırdığı kanıtlanıyor. Bu yoga size daha ne yapsın? 🙂
Belgeselin bir kısmı youtube’da ve aşağıdaki linkten 20 dakikasına ulaşabilirsiniz. Devamı kendi sitelerinden ücretsiz veriliyor email adresinizle üye olma şartı ile.
4)Everything is Connected: Here is How (TED Konuşması)
Uzun uzun belgeseller izlemekten sıkılanlara ve kısa içerik severlere geliyor: Her Şey Bağlantılıdır. Konuşmayı yapan Tom Chi astrofizik araştırmacısı, Fortune 500’deki pek çok şirkete danışmanlık veren biri, google glass’ın ve gene google’ın sürücüsüz arabaları (self driving car) geliştirmede çalışan baya önemli ve vizyoner abimiz. Peki kendisi benim yoga videoları listemde ne yapıyor?
Fizik, biyoloji, insan zihni, müzik vb çeşitli yollarla her şeyin bağlantılı olduğunu anlatıyor ve örnekliyor. Özellikle plankton örneği beni çok etkiledi. Bu arada sanki bir de 5000 küsür yıllık kadim bir öğreti vardı.. kelime anlamı BİRLEŞMEK olan? Her şeyin tek olduğunu düşünen… 🙂
5) Samadhi Part I – “Maya, The Illusion of Self”
Listeyi hala okuyor ve önerileri bir yandan izliyorsanız harika. Sizi hala korkutup kaçırmadım demektir. Size ve kendime kocaman tebrikler! 🙂 Yoganın tanımından, tarihinden, pratik türlerinden, beden ve zihin sağlığına faydalarından girdik, her şeyin bağlantılı ve tek oluşundan çıktık. Zaman yaratıp paylaştığım içerikleri izlediyseniz bir takım aydınlanmalar ve kafa karışıklıkları yumağı hissediyor olabilirsiniz. Çok normal. Adım adım ilerledik & yaptıklarımız bizi bu son önerime getirdi: Samadhi – Maya, The Illusion of Self.
Çok özetlenebilecek gibi olmayan bu harika belgesel öncelikle müzikleri, devamında harika yazılmış anlatım metni, zihnimize saplanıp kalacak soruları ile çok etkileyici. Defalarca sıkılmadan izleyebilirim. İzlerken ve sonrasında sebepsiz bir huzur, hiç bir şey yapmadan durma isteği yerleşebilir. Bir de sürekli zihni, analitik düşünmeyi göklere çıkarıp binlerce yıllık meditasyon, kendini gözlemleme ve farkındalık odaklı uzak doğu bilgeliğini hiçe sayan.. ama günün sonunda istediği huzur ve mutluluğu yakalayamayıp yeniden bu kavramlara dönen batı kültürüne ufak bi kızgınlık.
Bu arada bu belgeselin Türkçe altyazı var ve çeviriyi yapan Orhan Kaya’ya kocaman teşekkürler!
Aslında önereceğim iki belgesel daha vardı ve liste çok sevdiğim 7 rakamına tamamlanacaktı. İçimden bir ses “şimdilik burada duralım, bu liste tamamlandı” dedi. Ben de onu dinliyorum.
Şimdi söz sizde.. yogik belgesel & video önerileri listem hakkında ne düşünüyorsunuz? Favoriniz hangisi? Sizin önerileriniz, eklemek istediğiniz içerikler nelerdir? Yorumlara bekliyorum.
Çok iyi bir paylaşım açıklayıcı ve de bilgilendirici.Teşekkürler.