Yalnız başıma zaman geçirmeyi çok seviyorum. Cafelere gitmek olur, yemek yemek olur, seyahat olur, her şey olur. Yazı yazmayı ve tanımadığım, benden çok farklı hayatlar yaşayan insanları tanımayı ve hikayelerini öğrenmeyi de çok seviyorum. Bu iki sevgim birleşinde etrafa kulak kabartıp duyduğu ilginç, ilham veren şeyleri not alan minik bir ajan olup çıkıyorum. Telefonumun notları duyup not aldıklarım, aklıma gelen o anda dahiyane olduğuna inanıp sonradan anlam veremediğim fikirler, yaptığım harcamalar (aldığım her şeyi yazılı takip ediyorum… gelir-gider dengemi böyle an be an takip ederek sağlıyorum.. herkese de öneririm..neyse), önemli linkler, yapılacaklar listeleri ile dolu. Biri notlarımı ele geçirip okusa asla anlam veremeyip beni karantinaya almaya düşünebilir. Neyse, ben bu notlarım içinde gezinirken Temmuz ayında yazdığım ve beni hala etkileyen şu notu buldum. Yer: Kanyon’daki Le Pain Quotidien. Yan masada kadın arkadaşına: her zaman yapamıyorum ama bazı sabahlar kalkıp “gerçekten ne önemli?” diye soruyorum dedi ve omuzlarını silkti.
Cafedeki kadının söylediği şeyin süper basit ve süper gerçek olmasından ve samimiyetinden çok etkilendim. Aylar sonra bile o anda hissettiklerimi yeniden yaşayabiliyorum. Bu cümleyle ne yapacağımı o zaman bilmiyordum. Ben de yazıp bir kenara attım. Sonra zaman geçti geçti geçti ve bugün bibliyoterapi (kitaplarla terapi) yazımın başına oturunca bu not aklıma geldi. Hayatı en sorunsuz seyredenlerimiz bile bazı sabahlar kendini “gerçekten ne önemli?” diye sorup boşluğa bakarken buluyorlardır. Eminim buna. İnsan olmak biraz da varoluşsal krizler ve hiç bitmeyen anlam arayışı demek sanki. Kaldı ki kaçımızın hayatı sorunsuz olarak sınıflandırılabilir? İşte tam da böyle anlar için kitaplara, kurmaca (fiction) harika yazılara sığınıp kendimiz olmaya ve sorunlarımıza bir ara verebiliriz. Bu ufak ara bize şifa verebilir, hayat enerjimizi yeniden şarj edebilir. İşte bibliyoterapi (kitaplarla terapi) denen kavram çok özetle budur. Gelin birlikte detaylara girelim şimdi..
Kitaplarla İyileşme Biblioterapi Türleri & Örnekleri
Hikaye anlatıcılığı ve yazılı metinler insanlık tarihinden beri şifa veren, terapi güçleri olan kavramlar. Antik Yunan’da kütüphanelerin “kutsal yerler” olduğuna inanılır ve kütüphane içerisinde saygıyla davranılırmış. Ne kadar doğru! Kitaplarla terapi kavramı birinci ve ikinci dünya savaşları sonrası eve dönen ve bol travma yaşamış askerlerde de denenmiş. Bibliyoterapi kavramının bilimsel makalelerde geçip kabul görmesi ise 1940’lara dayanıyor. Bibliyoterapi 50’ler ve 60’larda da iyice yaygınlaşıp günümüze kadar varlığını sürdürüyor.
Peki kimler bibliyoterapi uygulayabilir? İlk şart psikoloji eğitimi almış olmak. (eh yani bu bariz) Devamında eğitim alıp bibloyoterapi seansları yöneteni (Certified Applied Poetry Facilitator (CAPF) veya biblioyoterapi terapisti (Registered Poetry Therapist (PTR)) olunuyor. İlk bahsettiği sertifikayı alanlar ciddi sorunları olmayan ancak endişeler, stres vb görece daha ufak dertlerden muzdarip hastaları tedavi ediyor. İkinci sertifika için psikoloji master’ı tamamlamak gerekiyor ve görece daha karmaşık, ileri seviye hastalıklar üzerinde çalışıyorlar. Psikologsanız online veya offline programlar var. Yani biz psikolog olmayan sıradan ve ölümlü insanlar sadece iyi gelen kitaplar, yazılar, şiirler vb “tavsiye” edebiliyoruz. Yaptığımız şeyin adı bibliyoterapi değil. 🙂
Bibliyoterapi faydaları üzerine yapılan bilimsel çalışmalar: depresyon, hafif seviyede alkol bağımlılığı, anksiyete, yeme bozuklukları ve iletişim sorunları gibi hastalıkların tedavisinde etkili olduğunu kanıtladı. Bol şarap içip, kitap okuyan, milli spor olarak felsefe yapan Antik Yunan’daki dostlarımız bir kez daha haklı çıktı. Kitaplar gerçekten de hastalıkları tedavi ediyor.
Bibliyoterapi türleri nelerdir? derseniz aslında o psikoloğun üzerinde çalıştığı hastasına göre bileceği iş ama fikir vermesi için bir kaç örnek: 1)Bireysel olarak hastalara kitap tavsiye edip okumaları ve seanslarda üzerine konuşmak. 2)Grup olarak hastalara ilgili konuda (depresyon, alkolizm vb) içeren kurmaca (fiction) kitap tavsiye edip okunduktan sonra grup tartılması 3) Bir kitabı hasta ile sesli okumak ve ortaya çıkan duygulara odaklanmak vb vb.
Biblioterapi Kitap Önerileri
Bibliyoterapi işinin sadece ve sadece konunum uzmanları sertifikalı psikologlar yapabilir konusunda hem fikirsek google araştırmalarım sonucu bulduğum bir kaç öneriyi kaynakları ile paylaşacağım. Ancak sakın ha “aa evet ben de bu sıkıntı var o zaman şu kitabı okuyup iyileşeyim” anlamı çıkmasın burdan. Tüm bibliyoterapi önerilerini TolstoyThreapy.com ‘un bu konudaki detaylı listesinden aldım. Daha fazlası için üzerine tıklayıp inceleyebilirsiniz. (kaynak İngilizcedir)
Depresyon ve İyi Hissetmeyen Ruh Hali İçin Bibliyoterapi Önerileri:
- Narnia Günlükleri (Aslan, Cadı ve Dolap) – C.S. Lewis
- Harry Potter Serisi – J.K. Rowling
- Aşk ve Gurur – Jane Austen
- Küçük Prens – Antoine de Saint-Exupéry
- Otostopçunun Galaksi Rehberi – Douglas Adams
- The 100 Year Old Man Who Climbed out of the Window and Dissappeared – Jonas Jonasson (çizgi roman + merak edenler için filmi de var)
- A Guide to the Good Life: The Ancient Art of Stoic Joy – William B. Irvine. (mutluluk ile ilgili her şeyin altından Stoacı reyizlerin çıkması peki?.. Stoa felsefesi üzerine yazımı okumak için üzerine tıklayabilirsiniz.
Ruh halinizi yükseltecek çoook daha fazla bibliyoterapi kitap önerisi için sizleri şuraya alayım: tık tık.
Ankisiyete & Endişe Ruh Hali İçin Bibliyoterapi:
- Savaş ve Barış – Leo Tolstoy
- Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği – Milan Kundera
- Haikular – Basho
- Toplu Şiirler Derlemesi – William Wordsworth
- Kayıp Zamanın İzinde – Marcel Proust
Ölüm Korkusuyla Başetmek İçin Bibliyoterapi:
- Yüz Yıllık Yalnızlık – Gabriel García Márquez
- Ivan’ın Sırrı – Leo Tolstoy
- Aynı Yıldızın Altında – John Green
- Cennetimden Bakarken – Alice Sebold
Zor Zamanlarda Dayanma Gücü Bulmak İçin Bibliyoterapi:
- Odysseia – Homeros
- Pi’nin Yaşamı – Yann Martel (filmi de çok güzel)
- Half of a Yellow Sun – Chimamanda Ngozi Adichie
- Damızlık Kızın Öyküsü – Margaret Atwood
- Atlara Fısıldayan Adam – Nicholas Evans
Bibliyoterapi üzerine öğrendiklerim ve sizlerle paylaşacaklarım bu kadar. Sizler ne düşünüyorsunuz? Kitaplar gerçekten de şifa verebilir mi? Size iyi gelen kitap örnekleri nelerdir? Herkesi yoruma bekliyorum. <3
